Współpraca między uczelniami a firmami zapewnia praktyczny dostęp do nauki
W imieniu DA.nwes Alexander Götz z dr Guido Kleesem (TU Darmstadt) i dr Thomasem Eberle (Merck) .
Laboratorium Biologii Merck-TU Darmstadt na Uniwersytecie Technicznym w Darmstadt łączy badania, nauczanie i entuzjazm. We współpracy z firmą Merck około 2500 studentów każdego roku odkrywa, jak ekscytujące mogą być badania z zakresu biologii molekularnej. Dr Guido Klees, kierownik laboratorium, i dr Thomas Eberle, kierownik programów MINT* w firmie Merck, omawiają kwestie odpowiedzialności, etyki i mocy eksperymentów – i wyjaśniają, dlaczego badania powinny zaczynać się już w szkole.
Doktorze Klees, doktorze Eberle, jak powstało Laboratorium Nauki Biologii?
Dr Guido Klees:
Laboratorium Nauki Biologii zostało uruchomione w roku akademickim 2015/2016 – zainspirowane już wcześniej odnoszącym sukcesy Laboratorium Chemii Junior. Ideą było stworzenie laboratorium, które inspirowałoby młodych ludzi autentycznym zrozumieniem współczesnych metod pracy. W maju 2016 roku otrzymałem zlecenie na jego utworzenie. Od tego czasu laboratorium stopniowo stało się integralną częścią krajobrazu edukacyjnego południowej Hesji. Od samego początku zależało nam na czymś więcej niż tylko sali wykładowej z mikroskopami. Miał to być prawdziwy ośrodek badawczy, wyposażony w sprzęt porównywalny z laboratoriami badawczymi wydziału, a nawet umożliwiający prowadzenie badań inżynierii genetycznej na poziomie bezpieczeństwa 1.
Dr Thomas Eberle:
Dla firmy Merck, Biology Learning Lab było logicznym rozwinięciem naszej inicjatywy edukacyjnej. Od wielu lat ściśle współpracujemy z TU Darmstadt – w zakresie badań, nagród i stypendiów. W pewnym momencie zrodził się pomysł, aby wspólnie zrobić coś dla szkół. Chcieliśmy stworzyć miejsce, w którym nauka mogłaby być doświadczana w praktyce – i udało nam się to znakomicie.
Jaki jest ogólny cel laboratorium edukacyjnego?
Dr Guido Klees:
Chcemy rozbudzić ciekawość i entuzjazm, a jednocześnie wspierać myślenie naukowe. Studenci powinni doświadczyć, jak działają badania: od obserwacji i generowania hipotez, przez eksperymenty, gromadzenie danych, po analizę. Dzięki temu uczą się, że biologia to coś więcej niż teoria – to proces, który nieustannie przynosi nowe rzeczy. Powinni również zrozumieć, że badania wiążą się z odpowiedzialnością.
Dr Thomas Eberle:
Dla firmy Merck projekt jest częścią naszego zaangażowania społecznego. Chcemy promować edukację nie poprzez reklamę, ale poprzez wkład w równe szanse. Zajęcia laboratoryjne są bezpłatne dla szkół, a wszystkie materiały są zapewnione. Oznacza to, że każdy może wziąć udział – niezależnie od środków finansowych czy wyposażenia technicznego szkoły. Właśnie na tym polega odpowiedzialność w działaniu.
Jak właściwie wygląda dzień w laboratorium?
Dr Guido Klees:
Uczniowie przychodzą rano, są witani i otrzymują instruktaż dotyczący bezpieczeństwa w laboratorium oraz teoretyczne podstawy eksperymentów. Następnie pracują w małych grupach laboratoryjnych. Na przykład izolują DNA, przeprowadzają analizy genetyczne lub obserwują hodowle komórkowe. Czasami pracują z enzymami lub przeprowadzają eksperymenty elektrofizjologiczne. Studenci są bardzo skupieni, ale jednocześnie widać, że dobrze się bawią. Pod koniec dnia nie tylko osiągają wyniki, ale także dogłębnie rozumieją zależności biologiczne.
Dr Thomas Eberle:
Wiele szkół nie ma sprzętu do takich eksperymentów. Laboratorium edukacyjne wypełnia tę lukę. Tutaj uczniowie doświadczają, że nauki nie wkuwa się na pamięć, ale doświadcza. Ta praktyczna aktywność – pipetowanie, mierzenie, obserwacja – uczy czegoś, czego nie da się zrobić żadnym podręcznikiem. I często to właśnie ten moment wpływa na późniejszą decyzję zawodową.
Jakie tematy są głównym tematem Twojej pracy?
Dr Guido Klees:
Zajmujemy się aktualnymi tematami badań biologicznych – od biologii komórki i genetyki po nowoczesne metody, takie jak CRISPR-Cas. Edycja genomu jest już wpisana do heskiego centralnego dyplomu ukończenia szkoły średniej, dlatego przygotowujemy nauczycieli i stażystów do dogłębnego nauczania. Jednocześnie uwzględniamy aspekty etyki i zrównoważonego rozwoju. Nie chodzi więc tylko o technologię, ale także o odpowiedzialność.
Dr Thomas Eberle:
To dla nas bardzo ważne. Badania biologiczne zawsze rodzą pytania społeczne: Czy wolno nam robić wszystko, co w naszej mocy? Jakie są konsekwencje innowacji? Takie dyskusje są dziś częścią edukacji. Chcemy, aby młodzi ludzie zrozumieli, że badania nie są czarną skrzynką, ale ludzkim, refleksyjnym procesem.
Zrównoważony rozwój odgrywa również kluczową rolę w laboratorium biologicznym. Jak wdrażacie to w praktyce?
Dr Guido Klees:
Po pierwsze, z perspektywy praktycznej: zwracamy uwagę na oszczędne zużycie materiałów, unikamy produktów jednorazowego użytku, gdzie tylko to możliwe, i ponownie wykorzystujemy zasoby. Po drugie, z perspektywy merytorycznej: wiele eksperymentów dotyczy zrównoważonego rozwoju i demonstruje możliwości ekologiczne i biotechnologiczne. To stawia nas na styku badań podstawowych i zastosowań.
Dr Thomas Eberle:
W Merck stosujemy to samo podejście. Zrównoważony rozwój nie jest już dodatkowym tematem, ale częścią naszej strategii innowacji. Kiedy młodzi ludzie widzą w laboratorium, że nauka może pomóc w oszczędzaniu zasobów lub zapobieganiu emisjom, rozumieją, że biologia lub chemia mogą być częścią rozwiązania. To zmiana perspektywy, którą chcemy wspierać.
Jaką rolę odgrywają nauczyciele w tej koncepcji?
Dr Guido Klees:
Kluczowa kwestia. Laboratorium edukacyjne opiera się na trzech filarach: laboratorium studenckim, laboratorium nauczania i uczenia się oraz szkoleniu nauczycieli. Przyszli nauczyciele opracowują własne formaty nauczania i testują je w praktyce ze studentami w laboratorium. Jednocześnie regularnie oferujemy szkolenia dla obecnych nauczycieli. Dzięki temu laboratorium jest nie tylko miejscem nauki, ale także wymiany i rozwoju zawodowego.
Dr Thomas Eberle:
Właśnie w tym tkwi wartość dodana. Potrzebujemy nauczycieli, którzy potrafią pewnie poruszać się w nowoczesnych tematach naukowych – od inżynierii genetycznej po zrównoważony rozwój. Otrzymują oni profesjonalne i dydaktyczne narzędzia, które im w tym pomogą. A kiedy przekazują je swoim uczniom, efekt się mnoży.
Jak duże jest zainteresowanie szkół?
Dr Guido Klees:
Bardzo duża. Rocznie organizujemy około 120–140 wydarzeń, w których uczestniczy około 2500 osób. Rezerwacje na spotkania są zazwyczaj realizowane w ciągu kilku godzin. Wiele zajęć powraca co roku, niektórzy nauczyciele przyprowadzają nawet nowe grupy, ponieważ widzą, jak trwały jest efekt nauczania. Dla studentów, którzy pracują tu jako tutorzy, to cenne doświadczenie na drodze do zostania nauczycielami.
Dr Thomas Eberle:
To pokazuje, jak ugruntowana stała się instytucja edukacyjna. Stała się trwałą instytucją, cenioną zarówno przez szkoły, uniwersytety, jak i firmy. Ta ciągłość to najlepsze, co może się przydarzyć projektowi edukacyjnemu.
Co osobiście podoba Ci się w tej pracy?
Dr Guido Klees:
Jestem zachwycony, gdy początkowa niepewność przeradza się w autentyczną ciekawość. Kiedy uczniowie nagle mówią: „Teraz rozumiem, jak to działa!” – wtedy wiem, dlaczego to robimy. Biologia wyjaśnia samo życie, a kiedy młodzi ludzie to rozumieją, to przełomowy moment.
Dr Thomas Eberle:
Jestem pod wrażeniem entuzjazmu, jaki się tu budzi. Młodzi ludzie są o wiele bardziej otwarci, niż mogłoby się wydawać. Kiedy daje się im możliwość prowadzenia własnych badań, biorą na siebie odpowiedzialność, zadają pytania i chcą wiedzieć, jak rzeczy są ze sobą powiązane. Nauka kwitnie dzięki zadziwieniu – i dokładnie to dzieje się tutaj każdego dnia.
Dr Guido Klees:
I ten entuzjazm często pozostaje. Często słyszymy od byłych studentów, którzy później studiują biologię lub medycynę – i mówią, że laboratorium edukacyjne było katalizatorem. Takie opinie to największy komplement.
Darmstadt z możliwością życia
, wspierane przez MerckMerck aktywnie angażuje się w tworzenie regionu, w którym warto żyć. Wraz ze swoimi partnerami, firma tworzy środowisko, w którym mogą rozwijać się edukacja naukowa, sport i sztuka. Poprzez zaangażowanie w instytucje społeczne i projekty charytatywne, Merck przyczynia się do budowania poczucia wspólnoty w Darmstadt.
Współpraca między firmą Merck a Politechniką w Darmstadt odgrywa kluczową rolę w edukacji naukowej. Wspólnie prowadzą laboratoria dla uczniów z biologii i chemii. Ponadto Merck wspiera działania STEM* w szkołach w regionie i sponsoruje liczne konkursy dla młodych talentów STEM, w tym „Jugend forscht”, „Międzynarodową Olimpiadę Chemiczną” i „Dzień Matematyki”. Każdego roku Merck wyróżnia utalentowanych uczniów z Darmstadt i okolic nagrodą Merck Abitur Prize i oferuje szkolenia dla nauczycieli.
*Ustalony obecnie akronim MINT obejmuje dziedziny matematyki, informatyki, nauk przyrodniczych i technologii
